پریودنتیت جزو بیماری های التهابی لثه است که به صورت شدید و با التهاب وخیم لثه همراه است. عامل ایجاد کننده این بیماری پلاک و باکتری های موجود بین دندان ها و لثه ها است که با نفوذ به استخوان های زیر دندان گسترش یافته و باعث تورم و خونریزی لثه ها می شود تا جایی که دندان ها شل می شوند و التهاب شدید می گردد. در بیماری پریودنتیت دندانپزشکبا استفاده از اشعه ایکس، عمق پریودنتال را اندازه گیری می کند تا شدت بیماری مشخص شود.برای کنترل میزان عفونت جراح لثه معمولا از آنتی بیوتیک و جراحی پریودنتال کمک می گیرد و به علاوه لثه ها را نیز شستشو می دهد.
عواملی که در ایجاد پریودنتیت دخیل می‌باشند:
- مهمترین عامل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان می‌باشد (مسواک زدن، استفاده از نخ دندان، مصرف دهانشویه، چکاپ مستمر توسط دندانپزشک از اصول اولیه بهداشت دهان و دندان می‌باشد)
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن نه تنها یکی از عوامل اصلی پریودنتیت می‌باشد بلکه باعث کاهش شانس درمان این بیماری نیز می‌شود.
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر بیشتری نسبت به بیماری‌های عفونی من جمله پریودنتیت می‌باشند.
- تغییرات هورمونی در زنان: تغییرات هورمونی باعث حساس شدن لثه‌ها و التهاب لثه می‌شود.
- بیماری‌هایی مانند ایدز
- داروهایی که برای درمان بعضی بیماری‌ها استفاده می‌شود مانند داروهای درمان سرطان
پریودنتیت اغلب در چه افرادی اتفاق می افتد؟
پریودنتیت بیشتر در گروه های مستعد بیماران رخ می دهد. برخی از بیماری های پیش زمینه وجود دارند که ابتلا به پریودنتیت را افزایش می دهند به طور مثال بیماری دیابت (به ویژه دیابت نوع ۱)، سندرم داون، تعداد کم گلبول های سفید در خون و بیماری ایدز می توانند شرایط این بیماری را ایجاد نمایند. البته پریودنتیت دندان در بیماران مبتلا به ایدز با پیشرفت و سرعت بیشتری مشخص می شود. سیگار کشیدن، کمبود ویتامین C، اختلالات احساسی و گاهی چاقی نیز عوامل خطر پریودنتیت هستند.
پریودنتیت حتی در کودکان در سنین پایین نیز بروز می کند و لثه ها و دندان ها را تحت تاثیر قرار می دهد. برخی از افراد هم هستند که مستعد بیماری پریودنتیت هستند اما این بیماری به صورت نهان با فعالیت بسیار کند ایجاد می شود و سالها بدون پیشرفت پریودنتیت به زندگی خود ادامه دهند. بیماری التهاب لثه نیز در افرادی که در گروه سنی ۲۰ تا ۳۰ سال هستند دیده می شود و تقریبا بدون ایجاد علائم حاد بروز می نمایند.
پریودنتیت یکی از دلایل اصلی از دست دادن دندان در بزرگسالان و در افراد مسن است. استخوان لثه که دندان ها را در جای خود نگه می دارد، به دلیل عفونت لثه فرسایش می یابد. این عفونت استخوان های دندان را ضعیف می کند و منجر به شل شدن دندان ها می شود. در نهایت، دندان آسیب دیده ممکن است نیاز به کشیدن داشته باشد یا خود به خود بیفتد.
لثه سالم
لثه‌ای سالم می‌باشد که سفت و به رنگ صورتی باشد، به دندان چسبیده باشد توسط ساختار استخوانی متراکم و سفت به خوبی تحت محافظت باشد، به بیان دیگر از نشانه‌های لثه سالم، دندان‌هایی هستند که به طور کامل توسط لثه‌ها محافظت می‌شوند.
بیماری‌های لثه یکی از علل اصلی از دست دادن دندان‌ها می‌باشد که دو مرحله دارند، در صورتی که در مرحله اول تشخیص و درمان انجام شود می‌توان مانع از دست دادن دندان شد.
علت بیماری پریودنتیت
پریودنتیت بیماری است که در اثر التهاب لثه و تجمع طولانی مدت پلاک باکتریایی ایجاد می شود ، پلاک باکتریایی لایه ای نازک از باکتری است که با سفت شدن روی دندان ها شرایط را برای این بیماری فراهم می کنند.حفره هایی بین دندان ها و لثه ها ایجاد می شود و بین ریشه دندان و دیواره های استخوانی اطراف به سمت پایین دندان امتداد می یابد.
در این حفره ها، پلاک های باکتریایی در محیطی بدون اکسیژن تجمع می یابند و محیطی مناسب برای رشد انواع بسیار زیادی از باکتری ها، به ویژه در بیمارانی با مشکلات ایمنی ایجاد می کنند. پلاک و باکتری ها باعث التهاب مزمن می شوند که باعث از بین رفتن بافت و استخوان نگهدارنده دندان ها می شود.
رغذاهایی که به صورت روزانه مصرف می‌کنیم می‌تواند در فضای بین دندان و لثه‌های ما (زیر خط لثه) بچسبد، اگر به صورت مرتب از نخ دندان و مسواک استفاده نشود تجمع این غذاها باعث رشد باکتری‌ها در این مناطق می‌شود که به مرور زمان به پلاک‌هایی سفت تبدیل می‌شوند، گسترش پلاک‌ها در زیر خط لثه باعث تورم و قرمز شدن لثه می‌شود که به راحتی دچار خونریزی می‌شود. در مراحل اولیه با مسواک زدن، استفاده از نخ دندان، جرم‌گیری و معاینات مستمر توسط دندانپزشک می‌توان این بیماری را درمان کرد اما با پیشرفت ژنژویت به پربودنتیت، زمانی که لثه از دندان جدا می‌شود، با افزایش عفونت باکتریایی و پخش پلاک در زیر خط لثه دیگر شانسی برای نگه داشتن دندان باقی نمی‌ماند. هنگامی که سیستم ایمنی بدن به باکتری‌های تجمع یافته در این ناحیه واکنش نشان می‌دهد استخوان و بافت همبند نگهدارنده دندان شروع به تجزیه می‌کند و در نهایت با از بین رفتن آن‌ها دندان لق می‌شود و چاره‌ای جز کشیدن آن باقی نمی‌ماند.
علائم بیماری پریودنتیت
علائم اولیه پریودنتیت شامل حساسیت، تورم، خونریزی و قرمز شدن لثه ها و همچنین بوی بد دهان (هالیتوز) می شود.در این مرحله تجمع باکتری‌ها باعث التهاب در لثه می‌شود. در این مرحله فقط بافت نرم لثه آسیب می‌بیند و معمولاً بیمار هیچ گونه علائمی را تجربه نمی‌کند یا اینکه علائم بسیار خفیف می‌باشد. تشخیص بیماری در این مرحله از پیشرفت آن به پریودنتیت پیشگیری می‌نماید.
- لثه‌های متورم که گاهی همراه با خونریزی می‌باشد (در این مرحله لثه‌ها بسیار تحریک پذیر هستند و ممکن است با مسواک زدن دچار خونریزی شوند.)
- بوی بد در دهان یا احساس طعم فلز در دهان
- عقب رفتن لثه
- افزایش فاصله بین دندان‌ها
جهت جلوگیری از پیشرفت بیماری در این مرحله برداشتن پلاک‌ها ضروری می‌باشد.
- لثه‌های دردناک، متورم که دچار خونریزی می‌شوند
لثه‌های سالم در هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان دچار درد یا خونریزی نمی‌شوند بنابراین اگر شما این علائم را داشتید باید قبل از پیشرفت بیماری به دندانپزشک مراجعه نمایید.
- عقب رفتن دندان‌ها
تحلیل لثه‌ها باعث می‌شود که بافت لثه از اطراف دندان فاصله بگیرد و به عقب کشیده شود، زمانی که حس کردید دندان‌های شما بزرگتر شده‌اند باید بدانید که با بیماری پریودنتیت روبرو شده‌اید، در مراحل حاد حتی ممکن است ریشه‌های دندان قابل مشاهده باشند. این مرحله نه تنها از لحاظ زیبایی شناختی باعث نگرانی بیمار می‌شود بلکه از لحاظ آسیب به ریشه نیز محل نگرانی است.
در بعضی موارد مسواک زدن به صورت سخت و شدید باعث آسیب به لثه می‌شود که در هر حالت باید جراح لثه مورد بررسی قرار بگیرد.
- حساسیت دندان
یکی از مواردی که باعث می‌شود هنگام مصرف نوشیدنی‌های سرد و گرم یا قرار گرفتن در معرض هوای سرد احساس ناراحتی در دندان‌های خود داشته باشید، پریودنتیت می‌باشد. تحلیل لثه باعث حساسیت غیرمعمول دندان‌ها می‌شود که گاهی اوقات بسیار دردناک و ناراحت کننده می‌باشد.
- بوی بد مداوم در دهان
بوی بد دهان برای همه‌ی افراد ممکن است گاهی پیش بیاید که با استفاده از دهانشویه، مسواک زدن و استفاده از نعناع از بین می‌رود اما بوی بد دهان که به صورت همیشگی وجود دارد و با راهکارهای ذکر شده از بین نمی‌رود ممکن است نشانه‌ای از وجود باکتری‌های بیش از حد، پوسیدگی دندان و بیماری لثه باشد که باید جهت برطرف کردن آن به دندانپزشک مراجعه نمود.
مراحل پیشرفت بیماری پریودنتیت
اگر بیماری لثه در مرحله ژنژویت درمان نشود به سمت پریودنتیت پیشرفت می‌کند و در این مرحله نه تنها لثه‌ها آسیب می‌بینند بلکه ساختارهای استخوانی که نگه دارنده دندان‌ها می‌باشند نیز دچار مخاطره می‌شوند.
اگر به طور منظم برای چکاپ به بهترین جراح ایمپلنت دندان مراجعه نکنید ممکن است تا زمانی که بیماری لثه شما به مرحله پریودنتیت برسد متوجه آن نشوید.
پریودنتیت خود شامل سه مرحله اولیه، متوسط و پیشرفته می‌باشد.
در مرحله آغازین: لثه‌ها ملتهب می‌شوند، باکتری و پلاک‌ها در اطراف فضای بین لثه و دندان تجمع می‌یابند که منجر به عفونت می‌شود. استخوان‌های اطراف هم به علث سموم ترشح شده از باکتری‌ها و هم پاسخ سیستم ایمنی بدن دچار آسیب می‌شوند.
در مرحله پرودنتیت متوسط: التهاب شدیدتر می‌شود و گسترش می‌یابد، در این مرحله شدت التهابات موجب ناراحتی برای بیمار می‌شود، میزان بافت استخوانی بیشتری ممکن است از بین برود و لثه‌ها به سمت عقب کشیده می‌شوند.
مرحله پیشرفته پریودنتیت: آسیب به لثه وقتی به مرحله پریودنتیت پیشرفته برسد در اکثر موارد موجب از دست دادن دندان می‌شود. پریودنتیت پیشرفته باعث ایجاد آبسه‌های دردناک می‌شود که علت آن انتشار عفونت در زیر لثه می‌باشد.
درمان بیماری پریودنتیت
درمان بیماری پریودنتیت باید با سرعت انجام شود
بعد از کسب اطلاعات درمورد علت بیماری پریودنتیت، بهتر است بدانید که اگر این بیماری به موقع درمان نشود، منجر به از دست دادن استخوان دندان می شود و بنابراین دندان ها شل شده و ممکن است بعد از مدتی بیمار احساس درد کند و لثه ها عقب نشینی کنند. از دست دادن دندان به دلیل بیماری پریودنتیت اغلب در ۴۰ سالگی شروع می شود.
میزان پیشرفت پریودنتیت در بیماران متفاوت است، این تفاوت ها به موارد مختلفی بستگی دارد، زیرا ممکن است جمع باکتری ها در دندان های بعضی بیماران بیشتر باشد و یا به دلیل بیماری های زمینه ای که فرد دارد، مستعد پیشرفت پریودنتیت می باشد و به همین دلیل پریودنتین به علت واکنش سیستم ایمنی بیمار به پلاک های دندان رخ می دهد.
پریودنتیت می تواند باعث ایجاد فعالیت های مخرب در دندان و لثه شود که ماه ها به طول می انجامد و پس از آن دوره های بهبودی رخ می دهد که دیگر هیچ آسیبی به بافت پریودنتال وارد نمی شود.
